بررسی تاثیر غلظت های مختلف جیوه بر پارامترهای حرکت و اولترامرفولوژیک اسپرم ماهی

سابقه و هدف: با توجه به آلودگی منابع مختلف به فلزات سنگین و عوارض شناخته شده آنها و کاستی‌هایی که در تحقیقات قبلی برای سنجش پارامترهای موثر بر حرکت اسپرم‌ها وجود داشته است، این تحقیق به منظور تعیین تاثیر غلظت‌های مختلف جیوه بر پارامترهای حرکت و اولترامورفولوژیک اسپرم ماهی انجام گرفت. مواد و روش‌ها: تحقیق به روش تجربی روی اسپرم 6 ماهی با وزن متوسط 73 ± 1018 گرم انجام گرفت. اسپرم‌ها در غلظت‌های 0، 1/0، 1، 5، 10، 50 و 100 پی‌پی‌ام جیوه مجاورت داده شدند و تاثیر این تماس با جیوه بر پارامترهای حرکتی اسپرم‌ها بر حسب میکرومتر بر ثانیه تعیین و مورد قضاوت آماری قرار گرفت. به علاوه بررسی های مرفولوژی با استفاده از میکروسکوپ الکترونی اسکن نیز انجام گرفت. یافته‌ها: تحقیق نشان داد که جیوه تغییرات مرفولوژی قابل ملاحظه‌ای را در اسپرم‌ها ایجاد نکرد، ولی قطع کامل دم در غلظت‌های 5 پی‌پی‌ام جیوه به بالا مشاهده گردید. در اثر تماس اسپرم حتی با غلظت 1/0 پی‌پی‌ام اختلاف معنی‌داری در عوامل موثر بر حرکت اسپرم‌ها نسبت به گروه کنترل مشاهده شد. نتیجه‌گیری و توصیه‌ها: سم فلز جیوه حتی در غلظت‌های کم نیز ممکن است بر حرکت اسپرم‌ها تاثیر بگذارد. به علاوه از طریق مهار سیستم‌های تنفسی سلول می‌تواند تغییرات مرفولوژی قابل مشاهده‌ای را ایجاد کند. بنابراین توقف کامل و سریع فعالیت حرکتی اسپرم‌ها در اثر تماس با جیوه باعث می‌شود که اسپرم قادر به یافتن تخمک، ورود به آن و بارور کردن آن نباشد.